Stedelijke hitte-eilanden: de uitdagingen en groene daken

Er bestaat geen twijfel over, de gevolgen van de opwarming van de aarde zijn maar al te voelbaar, met langere en intensere hittegolven die de norm worden in de zomer. Het Europese rapport over de toestand van het klimaat laat zien dat Europa de afgelopen decennia sneller is opgewarmd dan eender welk ander continent, met temperaturen die tot twee keer zo snel stijgen als het wereldwijde gemiddelde.

Urban Heat Islands (ook wel UHI's genoemd) zijn daarom een dringend milieuprobleem waar veel steden over de hele wereld mee te maken hebben. Naarmate stedelijke gebieden zich uitbreiden en intensiever worden, verandert de concentratie van gebouwen, parkeerplaatsen, wegen en andere infrastructuur het lokale klimaat aanzienlijk, wat leidt tot hogere temperaturen. Dit leidt op zijn beurt tot een toenemend gebruik van airconditioning, waardoor het energieverbruik en de luchtvervuiling toenemen.

Verschillende factoren spelen een rol, waaronder warmte gegenereerd door menselijke activiteiten, stedelijke geometrie en klimaatomstandigheden. Naarmate steden zich ontwikkelen, worden natuurlijke elementen zoals gras, struiken, bomen en watermassa's vervangen door bestrating, asfaltwegen en gebouwen die meestal gemaakt zijn van droge, ondoordringbare oppervlakken die warmte accumuleren. Dit resulteert in oppervlaktetemperaturen die overdag 10 tot 15°C warmer kunnen zijn.

Naast de inspanningen van een stad om haar groene infrastructuur uit te breiden, kan het stedelijk hitte-eilandeffect worden verminderd door de implementatie van groene daken. Dit zijn daken die bedekt zijn met een laag vegetatie die schaduw en evapotranspiratie creëert.

Het groeimedium en de vegetatie op een groendak blokkeren het zonlicht dat het onderliggende dakoppervlak bereikt, waardoor de geabsorbeerde warmte afneemt. Vegetatie absorbeert water via hun wortels en geeft het als damp af via hun bladeren, een proces dat 'evapotranspiratie' wordt genoemd. Dit koelt de lucht en verlaagt de omgevingstemperatuur.

Naast het helpen verminderen van het hitte-eilandeffect in de stad, hebben groene daken nog andere voordelen:

• Toegevoegde thermische isolatie: groene daken bieden natuurlijke isolatie, waardoor er minder warmte binnendringt in gebouwen en er minder airconditioning nodig is.
• Beter beheer van stormwater: groene daken absorberen regenwater, waardoor er minder water wegstroomt en het risico op stedelijke overstromingen afneemt.
• Verbeterde luchtkwaliteit: planten filteren vervuilende stoffen uit de lucht, waardoor de algehele luchtkwaliteit verbetert.
• Meer biodiversiteit: groene daken creëren habitats voor  verschillende soorten planten, insecten en vogels.
  

De Europese Unie is proactief geweest in het formuleren van beleid om de toepassing van groene infrastructuur aan te moedigen. De Europese Green Deal, die in december 2019 wordt gelanceerd, is een veelomvattend beleid dat erop gericht is de EU in 2050 klimaatneutraal te maken. De overeenkomst benadrukt de rol van op de natuur gebaseerde oplossingen, waaronder groene daken, bij het verbeteren van de veerkracht van steden en het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen.

Verschillende Europese steden hebben sindsdien de voordelen van groene daken erkend en hebben al beleid en initiatieven geïmplementeerd om de toepassing ervan aan te moedigen. Een voorbeeld is Duitsland, waar groene daken geïntegreerd zijn in het stedenbouwkundig beleid. Steden als Stuttgart en Berlijn bieden financiële stimulansen en subsidies om de installatie van groene daken te bevorderen.

In Zwitserland heeft de stad Zürich bouwvoorschriften ingevoerd die vereisen dat alle nieuwe platte daken groen zijn. In Frankrijk bepaalt een in 2023 ingevoerd beleid dat minstens 30% van het dakoppervlak van alle nieuwe niet-residentiële gebouwen een groene of zonne-installatie moet hebben.

De toepassing van groene daken is wijdverspreid, echter zijn er nog steeds verschillende uitdagingen. De initiële kosten voor de installatie van een groendak kunnen hoger zijn dan die van een traditioneel dak, maar dit wordt gecompenseerd door de energiebesparingen en milieuvoordelen op de lange termijn. Bovendien kunnen niet alle gebouwen het extra gewicht van een groendak dragen, waardoor structurele beoordelingen en mogelijke versterkingen nodig kunnen zijn. Sommige (intensieve) groendaken vereisen ook regelmatig onderhoud, zoals water geven, onkruid wieden en planten vervangen, wat voor sommige eigenaren een belemmering kan vormen.

Holcim en Elevate zetten zich in om de dakbedekkingsindustrie te ondersteunen met duurzame oplossingen voor een veiligere en duurzamere toekomst. Neem contact op met een vertegenwoordiger bij u in de buurt en ontdek hoe uw dak het hitte-eilandeffect kan helpen verminderen.