PRZYSZŁOŚĆ DACHÓW W ZIELONYCH BARWACH

Dachy stanowią około 20–25% całkowitej powierzchni miejskiej. Na zdjęciach satelitarnych szczególnie widoczny jest jeszcze brak pełnego wykorzystania naszych dachów: najczęściej pozostają one puste. Jednocześnie, wraz z rozwojem miast, które stają się coraz cieplejsze i bardziej hałaśliwe, oczekuje się, że dachy zaczną wykraczać poza swoją podstawową funkcję zapewniania schronienia przed żywiołami. Aby pełnić również inną rolę niż tylko „schronienie”, muszą przyczyniać się do poprawienia sprawności energetycznej budynku, zrównoważonego rozwoju i ogólnego zmniejszenia ich wpływu na środowisko. Zielone dachy stanowią jedno z najlepszych rozwiązań, które zaspokajają wszystkie te potrzeby.

Mówiąc prościej, zielone dachy to takie, na których rosną rośliny. Znane także jako „dachy roślinne”, obejmują one system dachowy pokryty warstwą żywych roślin na membranie hydroizolacyjnej. Korzyści estetyczne takiego rozwiązania są oczywiste, ale to nie wszystko. Adaptacja zielonego dachu to doskonały sposób na „aktywację” dachu, ponieważ umożliwia oszczędzanie energii (i kosztów energii), zmniejszenie efektu miejskiej wyspy ciepła, zarządzanie wodami opadowymi, obniżenie poziomu hałasu, poprawę różnorodności biologicznej i zapewnia właściwe środowisko na potrzeby interakcji społecznych i dobrego samopoczucia ludzi, a jednocześnie stanowi zrównoważony projekt — lista zalet jest znacznie dłuższa.

Zielone dachy pojawiają się w krajobrazie miejskim na całym świecie już od kilku dekad, ale dopiero niedawno zyskały większą popularność. Pierwsze nowoczesne systemy zielonych dachów opracowano i wprowadzono na rynek na dużą skalę w Niemczech na początku lat 70 ubiegłego wieku. Obecnie ich rola w dążeniu do zmniejszenia wpływu zmian klimatycznych w środowisku miejskim jest niezaprzeczalna, co stanowi główną przyczynę zwiększenia ich popularności.

W Europie wiele gmin zachęca do stosowania zielonych dachów za pośrednictwem odpowiednich przepisów i wsparcia finansowego. W niektórych regionach nawet zaczynają być obowiązkowe. We Francji nowe prawo z 2019 r. stanowi, że płaskie dachy nowo budowanych obiektów komercyjnych i przemysłowych, magazynów, niepublicznych hangarów podlegających komercyjnej eksploatacji oraz nowych publicznie dostępnych zadaszonych parkingów o powierzchni ponad 1000 m² muszą być pokryte systemami solarnymi lub dachami zielonymi przynajmniej w 30% powierzchni dachu.

Istnieją dwa główne rodzaje zielonych dachów: ekstensywne i intensywne. Ekstensywne zielone dachy wykorzystują roślinność niskopienną, taką jak rozchodnik, który jest bardzo lekki i wymaga jedynie płytkiego podłoża (około 5 do 10 cm), przechodzi w stan uśpienia w zimie, oferuje dobrą odporność na susze i nie wymaga podlewania ani przycinania. Krótko mówiąc, jest niezwykle łatwy w utrzymaniu. Najczęściej niedostępne, ekstensywne zielone dachy są najczęściej stosowane na dachach płaskich. 

Intensywne zielone dachy, zwane również „dachowymi ogrodami”, są bardziej złożone i wymagają więcej pielęgnacji. Potrzebują głębszego podłoża, które pozwala hodować większy zakres roślin, w tym także drzewa i krzewy, które mogą wymagać systemu nawadniania, nawożenia, przycinania itp. Intensywne zielone dachy są najczęściej łatwiej dostępne.

Zarówno ekstensywne, jak i intensywne zielone dachy oferują wiele korzyści dla środowiska, właścicieli nieruchomości i lokalnych społeczności. Poprawiają jakość powietrza, dzięki zwiększeniu produkcji tlenu i pochłaniania dwutlenku węgla oraz innych zanieczyszczeń w powietrzu, co ogólnie oznacza pozytywny wpływ na zdrowie publiczne i dobre samopoczucie. Wspomagają również bioróżnorodność, zapewniając naturalne siedlisko dla roślin, ptaków i pożytecznych owadów zapylających (trzmiele, pszczoły, motyle itp.).

Zielone dachy pełnią również rolę, w której istotne znaczenie ma również efekt izolacyjny, co oznacza, że do ogrzewania lub chłodzenia budynku potrzeba mniej energii. W lecie regulują ciepło, utrzymując niższą temperaturę we wnętrzu budynku. W zimne dni zapewniają mniejsze straty ciepła w budynku. Oprócz zapewniania izolacji termicznej, systemy zielonych dachów pochłaniają również dźwięk i przyczyniają się do ogólnego zmniejszenia zanieczyszczenia hałasem generowanym w środowisku miejskim.

Zielony dach pomaga również złagodzić „efekt miejskiej wyspy ciepła”, czyli stan, w którym miasta pochłaniają i zatrzymują ciepło w większym stopniu niż obszary wiejskie. Jest to realizowane przez oddawanie wilgoci do środowiska w procesie ewapotranspiracji. Ponadto, powierzchnia roślinności odbija więcej światła słonecznego niż standardowe formacje dachowe, co zwiększa efekt chłodzenia.

Lepsze zarządzanie wodami opadowymi to kolejna kluczowa cecha systemów zielonych dachów w krajobrazach miejskich. W przypadku nadmiernych opadów deszczu, rośliny i podłoża zielonych dachów wchłaniają pewną ilość wody deszczowej, a następnie uwalniają ją z powrotem do systemu odwadniającego i do atmosfery w wyniku odparowania. Odciąża to systemy kanalizacyjne i minimalizuje ryzyko powodzi i erozji. Roślinność na zielonych dachach oczyszcza również spływającą wodę deszczową, działając jak filtr i przyczyniając się do obniżenia stężenia azotanów, fosforu i toksyn.

Zielone dachy zapewniają również wiele korzyści dla całego systemu dachowego przez istotne wydłużenie jego czasu eksploatacji. Warstwa roślinności stanowi naturalną barierę i zapewnia dodatkową ochronę przed warunkami pogodowymi, takimi jak grad, wiatr, znaczne wahania temperatury i promienie UV.

Co nie mniej ważne, wybór systemu zielonego dachu poprawia ogólną ocenę budynku w systemach oceny zrównoważonego rozwoju, takich jak BREEAM (ang. Building Research Establishment Environmental Assessment Method) i LEED (ang. Leadership in Energy and Environmental Design). Certyfikaty te stanowią środowiskowe potwierdzenie jakości budynku o wysokiej efektywności, a w rezultacie zwiększają jego wartość rynkową.

Zielony dach można zamontować zarówno na nowych budynkach, jak i w ramach renowacji już istniejących konstrukcji. Przed wybraniem zielonego dachu należy jednak wziąć pod uwagę kilka istotnych aspektów, takich jak nachylenie dachu, podłoże dachu oraz nośność konstrukcji dachu. Ponadto należy uwzględnić nasłonecznienie i ekspozycję na wiatr, a także dostępność dachu i wymagania konserwacyjne. Wybór roślinności to kolejnym istotny czynnik, ponieważ rośliny o agresywnych korzeniach mogą spowodować uszkodzenie całej konstrukcji dachu.

Membrana hydroizolacyjna to kluczowy element projektu zielonego dachu. Jego główną funkcją jest oczywiście zapewnienie wodoszczelności dachu i trwałego podłoża na potrzeby rozwoju systemu zielonego dachu. Odporność na penetrację korzeni i wytrzymałość na ruch pieszy związany z montażem i konserwacją mają szczególne znaczenie w przypadku zielonych dachów. Kolejnym czynnikiem krytycznym jest ciężar, który może mieć ogromny wpływ na charakterystykę eksploatacyjną zielonego dachu. Zamiast systemów wielowarstwowych, które mogą znacznie zwiększyć ciężar konstrukcji dachu, preferowane są zatem lekkie, jednowarstwowe membrany dachowe.

Jednowarstwowe membrany dachowe Elevate RubberGard EPDM i UltraPly TPO są wytrzymałe, a przy tym lekkie oraz łatwe w montażu i utrzymaniu, dzięki czemu stanowią idealne rozwiązanie w zrównoważonych projektach budowlanych. Ich doskonała odporność na warunki atmosferyczne oraz zdolność do wytrzymywania bardzo wysokich i bardzo niskich temperatur zapewnia rozwiązanie dachowe o wyjątkowej trwałości. Membrany dachowe Elevate EPDM są również nieszkodliwe dla środowiska naturalnego, co oznacza, że nie uwalniają toksycznych substancji do środowiska. Membrany dachowe RubberGard EPDM i UltraPly TPO firmy Elevate, pomyślnie przeszły test odporności na penetrację korzeni (EN 13948) i test FLL odporności na penetrację korzeni przeprowadzony przez Niemieckie Towarzystwo Badań, Rozwoju i Kształtowania Krajobrazu, dzięki czemu stanowią doskonały wybór.

Zielone dachy to część zrównoważonego podejścia do architektury, które zostanie z nami na dłużej. Zapewniają metodę na uwzględnienie natury w naszych szybko rozwijających się krajobrazach miejskich, pomagają złagodzić ich wpływ na środowisko i poprawiają jakość życia mieszkańców. Wniosek? Wspierajmy ich rozpowszechnianie!