Een kristallen berg bouwen: het letse lichtkasteel

Aan de oevers van de Daugava in Riga staat het Lichtkasteel, een opvallend monument dat onderdak biedt aan de Nationale Bibliotheek van Letland. Ondanks zijn bijnaam is het gebouw geen afbrokkelend stenen fort, maar eerder een bergachtig ogend bouwwerk met een reflecterend glazen oppervlak dat 68 meter boven de rivier uitsteekt. Het Lichtkasteel biedt echter meer dan alleen een overvloed aan boeken en kennis. Het moet stand houden in het barre Baltische klimaat.

De Latvijas Nacionālā bibliotēka, in de volksmond het Lichtkasteel, ligt met zijn 40455 vierkante meter aan de oever van de Daugava. Het gebouw biedt bezoekers vanaf de hogere verdiepingen een prachtig uitzicht op de oude stad van Riga aan de andere kant van de rivier. Hoewel de vorm van het kasteel reeds eind jaren 1980 werd bedacht door de Amerikaans-Letse architect Gunnar Birkerts, begon de bouw pas in 2008. De zes jaar later voltooide structuur staat nu fier als een van de grootste cultuurgebouwen van Noord-Europa.

Het gebouw heeft de vorm van een berg en bestaat uit tien verdiepingen, met daar bovenop nog eens drie in een glazen frame. Het Lichtkasteel getuigt van de geschiedenis van het Letse volk. Het betuigt eer aan de geschiedenis van het Letse volk: het ontwerp werd geïnspireerd door verschillende Letse volksverhalen over prinsessen op glazen bergen en een gezonken kasteel dat de wijsheid van het land herbergde en pas zou herrijzen wanneer het Letse volk zich had bevrijd van onderdrukking. Die metafoor is zeer passend, want de bibliotheek biedt nu plaats aan de culturele archieven van Letland, met plankruimte voor meer dan acht miljoen objecten. Er zijn meer dan duizend leesplekken en het bevat naast de gigantische boekencollectie een auditorium, een boekenwinkel, een restaurant, een boekenmuseum en meerdere expositiezalen.

Het opvallendste element is misschien wel de open indeling, waardoor bezoekers vrij zicht hebben op de hogere etages, vol met gigantische boekenschappen.

Het Lichtkasteel doet zijn naam eer aan: licht en reflecties worden alle kanten op gespiegeld en de structuur is verfraaid met honderden grote ramen. Als gevolg van de bijzondere vorm van het gebouw zijn het dak en de gevel nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Hoewel de buitenkant van de imposante structuur van beton, staal en glas op het eerste gezicht geen horizontale oppervlakken vertoont, kan uiterlijk bedriegen. Er zijn aan weerszijden feitelijk 12 verborgen balkons te vinden. De balkons fungeren als goten die het ijs dat tijdens de barre Baltische wintermaanden langs de gevel omlaag glijdt opvangen en vergruizen.

De architect koos ervoor om circa 2500 m² RubberGard EPDM eenlaags dakbedekkingsmembraan van Elevate met een dikte van 1,5 mm aan te brengen om de balkons waterdicht te maken, waarbij het membraan volledig werd verkleefd aan de betonconstructie. Om een perfecte afdichting te verkrijgen, werd daarbij speciale aandacht besteed aan de details rondom de ijsvergruizers.

RubberGard EPDM past zich gemakkelijk aan onregelmatige vormen aan en volgt de geometrie van de ondergrond. Het doorstaat de uitzetting en krimp als gevolg van weersveranderingen zonder verzadigd te raken of te breken en blijft zelfs bij temperaturen van slechts -45 °C buigzaam. Dankzij deze kenmerken biedt het volledige ontwerpvrijheid en levert het tegelijkertijd een veerkrachtige en duurzame waterdichtingsoplossing op.

EPDM is de meest toekomstbestendige dakbedekking als het gaat om duurzaamheid, prestaties en ontwerpvrijheid. Kom meer te weten over de rol die het speelde binnen dit project en vele andere door de voordelen te ontdekken.